AFRIQUES EN RHIZOME, films et débat

 

à l’Horloge du Sud à 20:00, accès libre.

 

Jeudi 17-03-2016

Le Malentendu colonial Jean-Marie Teno 2004 78′ Cameroun VO FR ST EN

 

Jeudi 24-03-2016

The Stuart Hall Project John Akomfrah 2014 98′ Ghana VO EN ST FR

 

 

Édouard Glissant emprunte le terme de rhizome, proposé par Gilles Deleuze et Félix Guattari, comme principe de sa Poétique de la Relation, selon laquelle « toute identité s’étend dans un rapport à l’Autre ». Dans cette perspective, nous parlons des Afriques, parce qu’elles sont un enracinement en perpétuel mouvement, un point de référence à la fois réel et imaginaire, pourvu d’une forme plurielle et hétérogène.

Notre programmation met en lumière les productions de cinéastes africains et des diasporas, afin de voir quelles routes empruntent leurs créations et quelles Afriques nourrissent leurs imaginaires. Relevons Edouard Glissant : One World in Relation et The Stuart Hall Project, des films qui font entendre les voix de deux penseurs de notre époque récemment disparus. Leur parole, en miroir avec le passé et le présent, nous permet d’appréhender des visions à la fois intuitives et profondes sur le monde d’aujourd’hui.

D’après Édouard Glissant, pour s’opposer à l’état perpétuel de violence qui caractérise nos temps, il nous faut changer l’imaginaire collectif. Nous espérons que les films présentés ici enrichiront les Afriques en rhizome dans l’imaginaire du spectateur.

Édouard Glissant leent het begrip rizoom, in de betekenis van Gilles Deleuze en Félix Guattari, als principe voor zijn Poétique de la Relation, volgens hetwelk “elke identiteit zich uitstrekt in relatie tot de Andere”. Daarom spreken we hier van “de Afrika’s”. Omdat zij een houvast in een oneindige beweging zijn, een referentiepunt dat zowel reëel als imaginair is, voorzien van een meervoudige, heterogene vorm.

Onze programmatie belicht het werk van Afrikaanse cineasten afkomstig uit landen van het continent en uit de diaspora. We hopen zo zicht te krijgen op de richtingen die hun creaties inslaan en op de “Afrika’s” die hun verbeelding voeden. Edouard Glissant: One World in Relation en The Stuart Hall Project zijn beide films die elk de stem laten horen van twee belangrijke hedendaagse denkers die ons recent ontvielen. Hun woorden, als spiegels van verleden en heden, stellen ons in staat hun intuïtieve, diepgaande visie op de wereld van vandaag te begrijpen.

Édouard Glissant stelt dat, als we ons willen verzetten tegen de voortdurende agressiviteit die onze tijd kenmerkt, we de collectieve verbeelding moeten veranderen. Wij hopen althans dat de films die hier voorgesteld worden als “Afrika’s in rizoom” de verbeelding van de toeschouwer zullen verrijken.

Une programmation de / Programmatie door Marta Kucza, Katy Lena Ndiaye, Rosa Spaliviero

PROGRAMME

28-02-2016 – 20:00

Edouard Glissant : One World in Relation Manthia Diawara 2010 52′ Mali VO FR ST EN

Afronauts Frances Bodomo 2014 14′ Ghana VO EN

Les territoires en mouvement et la mémoire de l’esclavage font partie de la philosophie d’Edouard Glissant, écrivain et poète martiniquais anti-colonialiste, de sa vision du monde en rhizome, créolisé et imprévisible. One world in relation est une conversation cinématographique et philosophique entre Manthia Diawara et Edouard Glissant, traversant l’Atlantique. Inspiré par le programme spatial zambien des années ‘60, Afronauts est un voyage symbolique dans l’espace et une quête, menée par Matha, « la mère des exilés ».

Territoria die in beweging zijn en herinneringen aan de slavernij zijn een belangrijk onderdeel van de filosofie van Edouard Glissant, de antikoloniale schrijver en dichter uit Martinique. Hij ziet de wereld als een rizoom, créolisé en onvoorspelbaar. One world in relation is een filmische en filosofische dialoog tussen Manthia Diawara et Edouard Glissant, en werd opgenomen tijdens een overtocht van de Atlantische Oceaan. De film Afronauts werd geïnspireerd door het Zambiaanse ruimtevaartprogramma uit de jaren 60. Het is een symbolische reis in de ruimte, een zoektocht onder leiding van Matha, “de moeder van de ballingen”.

03-03-2016 – 20:00

È minha cara Thomas Allen Harris 2001 56′ États-Unis VO EN ST FR

Yellow Fever Ng’endo Mukii 2013 7′ Kenya VO EN

Dankumba Bakary Diallo 2011 12′ Mali VO BAMBARA

Thomas Allen Harris nous embarque dans un voyage autoréflexif, du Bronx à Salvador de Bahia, à la recherche des esprits qui hantent ses rêves. Le titre du film – littéralement, Ceci est mon visage – évoque la question de la représentation de soi, comme Yellow Fever. Mêlant documentaire et animation, Ng’endo Mukii interroge le canon de beauté prédominant hérité de l’histoire de l’esclavage et consacré aujourd’hui par le marché. Dankumba est un voyage haptique dans un village malien, évoquant une spiritualité présente dans les petits gestes du quotidien.

Thomas Allen Harris neemt ons mee op een zelfbespiegelende reis van de Bronx naar Salvador de Bahia, op zoek naar de geesten die in zijn dromen rondwaren. De titel van de film – letterlijk : dit is mijn gezicht – roept de vraag op van de representatie van het zelf. Dat is ook het thema in Yellow Fever, een mix van documentaire en animatie waarin Ng’endo Mukii vragen stelt bij het heersende schoonheidsideaal dat we nog hebben overgeërfd uit de tijd van de slavernij en dat tot op vandaag bekrachtigd wordt door de economische markt. Dankumba is dan weer een haptische reis doorheen een Malinees dorp. De film roept de spiritualiteit op die zich verschuilt in de kleine dagelijkse gebaren.

17-03-2016 – 20:00

Le Malentendu colonial Jean-Marie Teno 2004 78′ Cameroun VO FR ST EN

Dans les crimes coloniaux du début du vingtième siècle se dessinent les violences et exterminations de masse qui marqueront sa suite. Les films de cette séance reviennent sur le génocide commis sous la domination coloniale allemande en l’actuelle Namibie. Jean-Marie Teno reconstruit les multiples facettes de la mission d’évangélisation d’Afrique et ses enchevêtrements avec l’exploitation coloniale.

In de koloniale misdaden van begin twintigste eeuw kondigden zich al de gewelddaden en de massamoorden aan die erop zouden volgen. De films in deze voorstelling gaan over de volkerenmoord die tijdens de Duitse bezetting in het huidige Namibië werd gepleegd. Jean-Marie Teno reconstrueert daarbij de vele facetten van de christelijke bekeringsmissies in Afrika en laat zien hoe deze stevig verstrengeld waren met de koloniale uitbuiting.

24-03-2016 – 20:00

The Stuart Hall Project John Akomfrah 2014 98′ Ghana VO EN ST FR

Par la voix de Stuart Hall, l’une des figures centrales des Cultural Studies britanniques, John Akomfrah raconte la période post-coloniale, des mouvements d’émancipation des peuples de l’après-guerre aux séismes politiques récents. Dans un monde hybride, selon Hall, l’identité est une conversation perpétuelle.

Met de stem van Stuart Hall, één van de centrale figuren van de Engelse Cultural Studies, vertelt John Akomfrah over de postkoloniale periode, over de naoorlogse bevrijdingsbewegingen en de recente politieke aardverschuivingen. Volgens Hall is identiteit een eeuwigdurende discussie in een hybride wereld.